به گزارش تحریریه، کشاورزی دیم نقشی مهم و اساسی در تأمین امنیت غذایی در جهان داشته و خواهد داشت؛ به‌طوری که هم‌اکنون بخشی عمده از کشاورزی دنیا به کشت دیم اختصاص دارد. طبق بررسی‌ها 80 درصد سطح زیر کشت محصولات کشاورزی در دنیا، کشاورزی دیم است و حدود یک و نیم میلیارد هکتار زمین دنیا زیر کشت محصولات دیم قرار دارد.

اختصاص 80 درصد اراضی به کشت دیم در دنیا در حالی است که در ایران طبق اعلام مسئولان وزارت کشاورزی در حدود 90 درصد اراضی کشاورزی به کشت آبی اختصاص پیدا کرده است. البته کشت دیم در ایران دارای ظرفیت­های بسیار فراوانی است که به اذعان کارشناسان خبره کشاورزی، حدود 10 میلیون هکتار دیمزار رها شده در کشور وجود دارد که در حال حاضر استفاده مناسبی از آن نمی شود و برنامه ریزی جهت استفاده و بهینه سازی از این دیمزارها می تواند کشور را در محصولات استراتژیک کشاورزی به خصوص گندم خودکفا نموده و وابستگی کشور را به بیگانگان در تأمین مواد غذایی قطع نماید. متاسفانه بی برنامگی در استفاده از این دیمزارها در حالی است که کشور با چالش بزرگ فرسایش خاک و آب مواجه است و استفاده بهینه از این دیمزارها می­تواند این چالش را به فرصت آبادانی و جهش تولید در بخش کشاورزی تبدیل نماید.

ظرفیت دیگر کشت دیم در ایران ایجاد باغات روی اراضی شیب دار است. طبق مطالعات انجام شده 28 میلیون هکتار از مساحت کشور دارای بارندگی بالای 500 میلیمتر سالیانه و این میزان با احتساب 400 میلیمتر بیش از 41 میلیون هکتار است که مستعد توسعه باغات دیم هستند. طرح توسعه باغات دیم در بسیاری از استانهای کشور مثل گلستان، لرستان، اردبیل، خوزستان، فارس، کرمانشاه، ایلام، خراسان رضوی، کردستان، زنجان، اصفهان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و خراسان شمالی  قابل انجام است

توسعه باغات دیم روی اراضی شیبدار از تکالیف قانونی است که در قانون برنامه توسعه ششم توسعه بدان اشاره شده است. در ماده 31 قانون برنامه توسعه ششم در الزام دولت به استقرار باغات روی اراضی شیبدار چنین آمده است: دولت موظف است برای حصول اهداف بندهای ششم و هفتم سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی در جهت تأمین امنیت غذایی و نیل به خودکفایی در محصولات اساسی زراعی، دامی و آبزی به میزان نود و پنج‌درصد(95%) درپایان اجرای قانون برنامه و افزایش تولیدات کشاورزی به‌ویژه محصولات دارای مزیت صادراتی، رسیدن به تراز تجاری مثبت، تقویت و تکمیل زنجیره‌های تولید و توسعه صادرات و ارتقای بهره‌وری آب و خاک کشاورزی اقدامات زیر را جهت حصول به شاخص‌های کمی به شرح مندرج در جداول ذیل انجام دهد.... افزایش تولید محصولات راهبردی و تبدیل پانصد هزار هکتار از اراضی شیبدار به باغات.

پایان سخن اینکه زمان آن فرا رسیده است که دولت‌ها و سازمان‌های مرتبط با کشاورزی این تصور را که کشاورزی دیم در مناطق نیمه‌خشک و خشک، یک فعالیت حاشیه‌ای است کنار بگذارند و به‌عوض در بهره‌برداری از پتانسیل دو برابر و اغلب بهره‌وری سه برابر یا چهار برابری سیستم‌های کشت دیم با آبخیزداری و آبخوانداری سرمایه‌گذاری کنند؛ زیرا که این سیاست نه‌تنها به فقرزدایی، کاهش تخریب محیط زیست و ایجاد مقاومت در برابر تغییرات آب‌وهوایی کمک خواهد کرد، بلکه موجب  توسعه متعادل روستایی ــ شهری می‌شود و در نهایت به پایداری سرزمین کمک خواهد کرد. بدین منظور ضروری است برای استفاده از ظرفیت‌های بیشمار کشت دیم، دانش مدیریت یکپارچه آب و خاک (آبخیزداری)، مدنظر طیف وسیعی از ذی‌نفعان آب و خاک از جمله سیاست‌گذاران، کشاورزان، مدیران، دانشجویان، سرمایه‌گذاران و عموم مردم واقع شود.

پایان/